انواع درمان از راه دور

1- درمان ازراه دور همزمان
Synchronus Telemedicine
(Real Time Technology)
زماني كه مشــاوره چهــره به چهـره ضـــروري به نظر مي رســد و يا نياز به عمل هاي جراحي مي باشــد از اين روش استفاده مي شــود كه معمولاً اين ارتباط بين بيمار و پزشـــك معالج مي باشـــد از انواع آن مي توان به Telesurgery يا جراحي از راه دور توســـط بازوهاي روبات اشــاره كرد.در اين روش جراح مي تواند با هدايت بازوهاي روبات كه ممكن است كيلومترها دورتر در بيمارســتاني آماده جراحي باشد به عمل جراحي اقدام كند .
دراين حالت بازوهاي روبات دقيقا مانند دست هاي جراح عمل كرده و تمام حركات دست جراح را پيروي مي كند.
اولين سيســـتم جـراحي از راه دور توسـط Green و همكـــــارانش درموسـسـه پژوهشــي استنفورد توسعه پيدا كرد International, California, USA) Stanford Research Institute (SRI كــه شــامل جايگاهي براي جراح و سيســتم تصــويري رنگي ســه بعدي با كيفيت وضوح تصــوير بالا و درشتنمايي قابل تنظيم بود و بازوهايي براي جـــراح كه در زير صــفحه نمايش قرار گـــرفته بود و ورودي صـــدا به سيســـتم وجود داشـــت كه اين سيســـتم توســـعه پيدا كرد و به جراحي از راه دور MONA نام گذاري شـــد و بعد دوباره توســــعه پيدا كرد و به جراحي از راه دور da vinci نام گذاري شــد . اولين عمل جراحي كه با سيستم MONA كار مي كرد در بلژيك در ســـال 1997 انجام شـــد و در طول يك سال بيشــتر از 150 عمل جراحي مربوط به قلب در فرانسـه با اين شيوه انجام شد.

در سيســـتم da Vinci به بازوهاي روبات 7 درجه آزادي حركت اضــافه شد وداراي 2 دوربين مي باشد كه اجازه تصويرهاي سه بعدي را از طريق دوچشمي هاي تخصصي فراهم مي كند.
در سيســـتم ZEUSكه مشـــابه با طرح da vinchi مي باشد سه بازوي روبات در سمتي كه بيمار قرار گرفته است مســـتقيماً به ميز عمل بيمار متصل مي شود و جايگاه جراح توسط صفحه هاي نمايش مخصوص براي ديدن توسط كاركنان اتاق عمل قابل رؤيت خواهد بود. هر دو سيســـتم da Vinci وZEUS خروجي موفقيت آميزي را توليد مي كنند ، امادر سيســـتم da Vinci زمان عمل كوتاهتر اســت .(براي مثال در nephrectomy زمان 51 دقيقه در مقابل 72 دقيقه در سيســـتم ZEUS).
جراحي از راه دور مي تواند بر روي عضـــوهاي گوناگون بدن صورت پذيرد كه از انواع آن مي توان به موارد نمونه كه بين سالهاي 2000-1994 انجام شده است ، اشاره كرد. 

2- درمان از راه دور غير همزمان
Asynchronus Telemedicine
Store -and- Foreward Technology))
درمان از راه دور به طريق ذخيره ســـازي و ارســال اطلاعات مي باشد و براي مواردي كه زياد فوريت ندارند اســـتفاده مي شــــــود و مي توان زماني را براي ارســـال اطلاعات و دريافت منظور نمود كه اطلاعات منتقل شــده مي تواند از تصــويرهاي ديجيتالي گرفته تا بخشــي از يك فيلم درنظرگرفته شود .
يكي از كاربردهاي عمومي درمان از راه دور به اين روش Teleradiology يا راديولوژي از راه دور مي باشــــد كه عكـس هاي راديولوژي ،CT SCAN ، MRI ، به مراكز درماني گوناگون مانند كلينيك ها و بيمارســـتان ها ارســـال مي شـــود كه پس از بررسي نتيجه توســـط راديولوژيست هاي آن مراكز ارسال مي گردد.
و از انواع ديگر درمان از راه دور مي توان به Telepathology ، Teledermatology و... اشاره كرد .
منابع در دسترس جهت پياده سازي درمان از راه دور
1- مديريت(management)
2- بخش مالي(financial)
3- بخش فني(technical)
4- اداره قراردادها(contractual)

مزايا:
1- افزايش دسترسي به مراقبت هاي ويژه براي بيماران
2- افزايش دسترسي به مراقبت هاي بهداشتي
2-1-جمعيت شهري
2-2-جمعيت روستايي (درمناطق روستايي كمبود مراقبتهاي اوليه و تخصصي بيشتر نمايان است)
3- بهبود كيفيت مراقبت هاي بهداشتي
3-1-اشتباهات پزشكي كمتر
3-2-كاهش بيماري و مرگ و مير
4- افزايش رضايت مندي و راحتي بيمار
5- كاهش هزينه هاي درمان
6- افزايش كارايي و توليد براي ارائه دهندگان سلامت
6-1-بهبود دسترسي به اطلاعات
6-2-كاهش زمان سفر
7- افزايش ارتباط اطلاعاتي پزشكان با يكديگر
8- دسترسي به خدمات مشاوره اي
9- فراهم شدن امكان آموزش مداوم
10- آشنا شدن به يافته هاي جديد پزشكي
11- كاهش سفرهاي بين شهري براي دريافت خدمات بهداشتي

كاربردها:
1- ايجاد شرايط كنفرانس ويدئويي براي درمان تخصصي بيمار
2- ايجاد شرايط كنفرانس ويدئويي براي مديريت
3- انتقال اطلاعات بيمار(مشاوره هاي تخصصي)
4- آموزش از راه دور
4-1- براي متخصصان سلامت
4-2- براي بيماران
5- درمان در منزل

موانع:
1- بالا بودن هزينه هاي فني كه مي تواند شامل موارد زير باشد :
1-1- بالا بودن هزينه تجهيزات
1-2- بالا بودن هزينه آماده كردن زيرساخت ارتباط مخابراتي مناسب جهت اين امر
1-3- بالا بودن هزينه هاي مستمركه براي تبادل اطلاعات بايستي پرداخت شود
2- محدوديت هاي حقوقي و بحث هاي قانوني مطرح شده :
2-1- مجوزهاي داخلي : كه بايستي از طرف مسئولين كشورهاي مربوطه جهت پياده سازي اين فن آوري گرفته شود .
2-2- اعتبارنامه پزشـــك: پزشكاني مي‌توانند دراين روش درماني فعاليت كنند كه مدرك تاييد شده را به همراه داشـته باشـند كه لازم بذكر است در بعضي از كشورها تنها به پزشكاني اجازه فعاليت داده مي شود كه مدرك خود را از آن كشــورها دريافت كرده باشند.
2-3-مسئوليت سهل انگاري در معالجات : دراين روش درماني بايستي كاملا مشــخص شود كه بعهده چه كسي مي باشد.
3- محرمانگي و امنيت
3-1- درمبحث محرمانگي دراين فن آوري بهتر است تمام افرادي كـه مي بايســت با اين روش درمـان كـار كنند موافق با استفاده از قوانين امنيت و محرمانگي باشند .

3-2-استفاده از سيستم هاي شناسايي هويت افراد براي كار با اين روش درماني ضروري به نظر مي رسد.
3-3-مخفي سازي اطلاعات منتقل شده از طريق اينترنت بايستي منظور شود.(تبديل اطلاعات به كد جهت انتقال )

4- بحـث هايي كه در ارتبــاط با غرامـت و بازپـرداخـت مي شود

5- عوامل فرهنگي
5 -1-مقاومت پزشكان:
بعضي از پزشكان معتقد به معاينه حضوري بيمار مي باشند وترس ازنادرست بودن درمان به روش درمان ازراه دور مانع استفاده ازاين روش براي آنان مي باشد.
5-2- مقاومت ارائه دهندگان مراقبت هاي بهداشتي:
در نظرگرفتن ملاحظاتي از قبيل كيفيت درمان ارائه شده و قابل اعتماد بودن روش درماني مورد نظرمانع از اقدام اين گروه مي شود.
5-3-مقاومت بيماران:
ترس از نادرست بودن درمان به اين‌‌روش و اعتقاد بعضي ديگر از بيماران به معاينه حضوري مانع استفاده كردن آنها از اين روش مي شود

 

فهرست منابع :

1- Http://www.advcomms.co.uk/telemedicine/definition.htm  

2- http://dsg.bwh.harvard.edu/courses/ hst950/13-1P.pdf 

3- http://www.utmb.edu/outreach/PDF_Files/BenRaimerHIMSS.pdf
Ben G.Raimer MD University of Texas Medical Branch 301University Drive Galveston TX 77555-0103
bgraimer@utmb.edu 

4-http://www3.interscience.wiley.com/cgi-bin/fulltext/104537774/PDFSTART
L. H. Eadie, A. M. Seifalian, B. R. Davidson University Department of Surgery, Royal Free and University College School of Medicine, University College London and Royal Free Hospital NHS Trust, Pond Street, London NW3 2QG, UK 

5- http://trc.telemed.org/telemedicine/primer.asp
 by Nancy Brown, orginally published September 28,  1996; updated May 3, 2002 

6-http://www.ncjrs.org/pdffiles1/nij/190310.pdf

      U.S. Department of Justice–U.S. Department of  Defense

    Joint Program Steering Group Report

    Peter L. Nacci, Ph.D.

    National Institute of Justice

    C. Allan Turner, D.P.A.

    National Institute of Justice

    Ronald J. Waldron, Ph.D.

    System Planning Corporation

    Eddie Broyles

    Space and Naval Warfare

    Systems Command (SPAWAR)

    May 2002 , NCJ 19031 

7- http://www.cs.virginia.edu/~acw/cs551-5/Telemedicine.pp

         Office of Telemedicine
Eugene V.Sulivan

genes@virginia.edu

کارت اطلاعات سلامت                                                 

از اواسط دهه 1980 تقريباً يكصد پروژه پايلوت استفاده از كارتهاي كامپيوتري با اهداف پزشكي بطور عمده در اروپا ، جنوب آمريكا ، ژاپن و استراليا به اجرا در آمد .اطلاعات اين كارتها به دو گروه اطلاعات مديريتي و اطلاعات پزشكي تقسيم شده بود و گروه خاصي از بيماران يا بيماريهاي خاصي را تحت پوشش قرار مي داد .
در طي سالهاي 1990-1985 تجربيات متعددي در زمينه استفاده از كارتهاي سلامت در فرانسه ، ايتاليا ، اسپانيا ، بلژيك و پرتغال به دست آمد .به عنوان مثال : HEMA CARD در بلژيك براي بيماران خوني ، DIALYBRE CARD در فرانسه براي بيماران دياليزي ، DIAB CARD در آلمان براي بيماران ديابتي استفاده شده است .هدف از اين تجربيات ارزيابي اين تكنولوژي و قابليت پذيرش آن توسط استفاده كنندگان و بررسي تأثير آن بر ارائه مراقبت هاي بهداشتي به بيماران بوده است .
در استراليا طرح پيشنهادي براي اجراي كارت سلامت موقعيتي را تصور مي كند كه ، بيمار يك مراقب بهداشتي مادام العمر به صورت الكترونيك داشته باشد كه شامل خلاصه اي از اطلاعات مراقبت هاي مناسب از تاريخ تولد تا زمان مرگ خواهد بود .كارت سلامت مي تواند اولين دارايي و سرمايه اي باشد كه يك بچه تازه متولد شده بدست مي آورد . كارت سلامت شبيه به يك كارت اعتباري بانك يا يك كارت تلفن نيست كه فقط افرادي كه به آن نياز دارند آن را تهيه كنند ، بلكه در هر زماني و براي همه افراد ضروري است .
اين مقاله به بيان تعريفي از كارت سـلامت و ارائه برخي از خصوصيات اين كارت و هم چنين به اهميت و فوايد اســتفاده ازكــارت ســلامت درسيسـتم هاي بهداشــتي مي پردازد .

كارت سلامت چيست ؟
كارت سلامت يك كارت پلاستيكي شبيه كارت اعتباري است كه محتوي اطلاعات قابل خواندن بوسيله كامپيوتر مي‌باشد كه جهت بيمار و يا متخصصين مراقبت‌هاي بهداشتي به منظور تسهيل ارائه مراقبتهاي بهداشتي صادر مي شود .اين كارت مي تواند اختصاصي يا غير اختصاصي باشد .
كارت اختصاصي كارتي است كه فقط حاوي اطلاعات پزشكي است ،در حالي كـه كارتي كه در آن اطلاعات بيمه ، مالي و اعتباري ، تحصيلي و غيره با اطلاعات پزشكي تركيب شده باشد يك كارت غير اختصاصي است
كارت هاي سلامت با عناوين مختلفي از قبيل : كارت بيمه سلامت ، كارت بيمار ، كارت بيمارستان و كارت مراقبتهاي پزشكي اورژانس ، توسط بيمار ، پزشك ، كلينيك ها ، داروخانه ها و ساير ارائه دهندگان خدمات بهداشتي مورد استفاده قرار مي گيرد .
دو نوع از كارت ها كه كاربرد زيادي در مراقبتهاي بهداشتي دارند :
1- كارت اطلاعات بيمار (PDC
2- كارت تخصصي سلامت (HPC
مي باشد .
                             

                              
كارت اطلاعات بيمار PDC)

كارت اطلاعات بيمار ، كارتي است كه در نزد بيمار نگهداري ميشود و بيمار اطلاعات پزشكي كامل ، دقيق و به روز خود را به خصوص در موارد اورژانس كه اين اطلاعات داراي نقش حياتي مي باشند در دسترس دارد . حتي در موارد غير اورژانس اطلاعات كامل بيمار ، به درمان مناسب ، جلوگــيري از دوباره كاري در انجام آزمايشــات و تستهاي پزشكي و هم چنين خطرات ناشي از تداخل تجويز داروها كمك خواهد كرد .
اين كارت معمولاً حاوي اطلاعات شخصي بيمار ، اطلاعات بيمه ، اطلاعات اورژانس ، تجويزهاي دارويي ، كد شخصي بيمار و يك كد محرمانه جهت ارتباط بين كارت و دستگاه هاي كارت خوان مي باشد .

كارت تخصصي سلامت ( HPC )
كارت تخصصي سلامت ، يك كارت مجوز دسترسي شخصي است كه جهت متخصصين مراقبت هاي بهداشتي صادر مي شود و حاوي اطلاعات قابل خواندن بوسيله كامپيوتر مي باشد .
متخصصين مراقبت هاي بهداشتي دارنده كارت HPC ، بوسيله اين كارت در يك سيستم اطلاعاتي شناسايي و اعتبار داده مي شوند و با توجه به موقعيت و رشته فعاليت مربوط به آنها ، اجازه خواندن و نوشتن اطلاعات بر روي كارت بيمار و ثبت امضاي الكترونيكي بر روي مدارك و اطلاعات بيمار را خواهند داشت .
در واقع كارت تخصصي سلامت كليد دسترسي به اطلاعات كارت بيمار است .
اين كارت معمولاً حاوي اطلاعات شناسايي متخصصين سلامت ، كد شخصي و امضاي الكترونيكي مي باشد
 

محتويات كارت سلامت
نوع يك كارت تعيين كننده محتواي اطلاعات آن كارت مي باشد . به عنوان مثال محتويات كارت اطلاعات بيمار PDC ) )به عملكرد آن كارت بستگي دارد .
بسته به اين كه هدف استفاده از كارت مديريتي ، پزشكي ، اورژانس يا تركيبي از هر سه مورد باشد . محتواي آن كارت متغير است . علاوه بر اين اطلاعات يك كارت به نيازهاي قانوني و اخلاقي يك كشور نيز بستگي دارد :
اطلاعات مديريتي :
يك كارت سلامت مي تواند اهداف مديريتي داشته باشد .
اطلاعات مديريتي شامل : مشـخصات بيمار ، اطلاعات بيمه ، اطلاعات هزينه هاي درمان و پرداخت‌هاي بيمار و غيره مي باشد .
هر يك از عملكردهاي مديريتي به مجموعه اطلاعات مختلفي نياز دارد كه بايد بر روي كارت بيمار ذخيره شده باشد .
اطلاعات اورژانس :
كارت اورژانس حاوي جزئيات موارد اورژانس ، بيماري‌هاي مزمن و برنامه هاي مراقبت بيمار مي باشــد كه در نهايت درمـان بهتر و ســريع تر را در مــوارد اورژانس ممكن مي سازد .
اطلاعات پزشكي :
كارتي است كه اطلاعات مربوط به سلامت شخص در آن قرار دارد .
در اين مورد كه اين كارت محتوي چه اطلاعاتي باشد در كشورهاي مختلف ديدگاه هاي متفاوتي وجود دارد ، ولي به طور كلي اين موضوع به نيازهاي قانوني و اخلاقي هر كشور بستگي دارد .

سيستم كارت سلامت
يك سيستم كارت سلامت شامل :
1- ايستگاه هاي كاري شامل :‌كامپيوترها و شبكه ها
2- كارتهاي سلامت بيماران و متخصصين مراقبتهاي بهداشتي
3- دستگاه هاي كارت خوان
4- سازمانهاي صادر كننده كارتها
مي باشد .

قابليت همخواني سيستم هاي كارت سلامت سـازگاري و هم خواني بين سيســتمهاي كارت سلامت ، قابليت يك سيستم كارت سلامت در خواندن ، استفاده يا به روزكردن اطلاعات كارت سلامتي است كه بوسيله سيستمهاي كارت سلامت ديگر ارسال شده است .
در حال حاضر بيش از 50 سازمان و گروه در سطح جهاني مشغول فعاليت براي تدوين و انتشار استانداردهاي فن آوري اطلاعات در حوزه سلامت هستند ؛ در اينجا به برخي از فعاليت‌ها در اين حوزه اشاره مي‌شود :
- استاندارد الگوي اطلاعاتي
- استانداردهاي تبادل پيام
- استانداردهاي فني
به نظر مي رسد كه اين قابليت يكي از مهم ترين پيش نيازها جهت گسترش استفاده از كارت سلامت باشد .

انواع كارت سلامت
1- كارت‌هاي حافظه ( memory cards ) :
كارت‌هايي كه داراي حافظه هستند و مانند يك فلاپي ديسك اطلاعات را به سادگي بر روي خود ذخيره مي كنند و اطلاعات جديد بر روي اطلاعات قبلي نوشته ميشود .
2- كارت‌هاي پردازشگر ( microprocessor cards ) :
اين كارت‌ها شامل يك حافظه و يك پردازشگر در يك جيپ است و مي توانند اطلاعاتي را كه بر روي حافظه كارت وجود دارد حذف كنند ، اضافه كنند و يا تغيير دهند .
اين كارت مانند يك كامپيوتر كوچك است كه ورودي خروجي را كنترل مي كنند ( خواندن و نوشتن ) .
اين كارت‌ها قابليت بالايي در زمينه جلوگيري از دسترسي غير مجاز به اطلاعات دارند و به سادگي سطوح مختلف دسترسي به اطلاعات را كنترل مي كنند .
با توجه به اينكه مشخصات امنيتي ( محافظت از سطوح مختلف اطلاعات ) ، مقرون به صرفه بودن ، قابليت حمل كارت و ظرفيت ذخيره اطلاعات از معيارهاي مهم در انتخاب يك كارت مي باشد مي توان نتيجه گرفت كه به غير از مدارك تصويري كه نياز به ذخيره حجم زيادي از اطلاعات دارد كارت‌هاي هوشمند پردازشگر ، مناسب ترين وسيله ذخيره اطلاعات بصورت قابل حمل در همه موارد مديريتي ، اورژانسي و كاربردهاي پزشكي كه مستلزم عملكردهاي امنيتي بالا است ، مي باشند .

فوايد استفاده از سيستم كارت سلامت
1- كاهش هزينه :
كاهش هزينه هاي مربوط به :
* فرآيندهاي دفتري و كاغذي
* مخارج پستي
* چاپ اطلاعات
* ذخيره سازي اطلاعات
* اصلاح اطلاعات
* بازيابي اطلاعات
2-صرفه جويي در وقت به دليل :
* نداشتن تقاضاي تكراري براي اطلاعات
* عدم نياز به جستجو و صرف وقت براي بدست آوردن اطلاعات مناسب
* عدم نياز به تكميل فرم‌هاي غير ضروري
3- دقت ، صحت و هماهنگي اطلاعات :
* كاهش ناهماهنگي ها
* بهبود فرآيندها
* بهبود قابليت خواندن اطلاعات
* رفع اشكالات مربوط به ورود اطلاعات
4-جامعيت اطلاعات موجود :
* دسترسي سريع تر به اطلاعات
* ساده و مؤثر شدن روشهاي مديريتي
* كم كردن ميزان اشتباهات
5-كاهش تقلب :
* بهبود كنترل دسترسي به اطلاعات
6-بازرسي
* بهبود رسيدگي و بازرسي كلينيكي
* بهبود رسيدگي و بازرسي مالي
بطور كلي استفاده از كارت سلامت باعث افزايش سرعت دسترسي و بازيابي اطلاعات و تاريخچه پزشكي بيماران ، افزايش دقـت و صـحت ارتبـاط بين قسـمت‌هاي مخـتلف
ارائه دهنده مراقبت‌هاي بهداشتي و به دنبال آن بهبود كيفيت درمان ، مخصوصاً در موارد اورژانس مي‌شود .
استفاده از كارت سلامت به علت عدم امكان دسترسي غير مجاز به اطلاعات باعث افزايش امنيت و اطمينان به صحت اطلاعات در مراقبت‌هاي بهداشتي مي گردد .

نحوه استفاده از كارت سلامت در ارائه مراقبت‌هاي بهداشتي
بر روي كامپيوتري كه در اتاق پزشك قرار داده شده است نرم افزاري است كه آمادگي قبول كارت پزشك را دارد . پزشك كارت خود را در دستگاه كارت خوان قرار مي دهد و پس از ورود كد شناسايي خود ارتباط با شبكه برقرار مي‌شـود . بيمار كارت خود را به پذيرش تحويل مي دهد ، باركد اسكن شده و مدارك و گزارشاتي كه جهت چك كردن بيمار در اتاق انتظار مورد نياز است خيلي سريع مشخص ميشود و سپس اسم بيمار به ليست كساني كه قرار است توسط پزشك ويزيت شوند اضافه مي‌شود .وقتي كه بيمار وارد اتاق پزشك شد كارت خود را به پزشك تحويل داده و پزشك آن را در دسـتگاه كارت خوان قرار مي دهد . بيمار شــماره شـناسـايي شخصي خود را وارد مي كند .پزشك اطلاعات مختلف كارت بيمار را در رابطه با مراقبت‌هاي قبلي ، آزمايشات و گزارش ها را با توجه به سطح دسترسي تعريف شده، دريافت مي كند ؛ برخي از موارد نمايش داده شده بر روي صفحه ممكن است با مشكلات فعلي بيمار ارتباط داشته باشد و پزشك از بيمار درخواست بازيابي ساير اطلاعات را مي نمايد . بيمار مجدداً كد شناسايي خود را وارد كرده و با يك كليك ساده پزشك مي تواند تصاوير ، يادداشت‌ها و ساير موارد فيزيولوژيكي را دنبال نمايد .
پزشك دستور انجام آزمايشاتي را مي دهد و داروهايي را نيز تجويز مي نمايد ، او هم چنين خلاصه اي از ويزيت انجام شده را تهيه مي كند .دستورات و خلاصه پرونده به يك وب سايت پست ميشوند و اطلاعات بر روي كارت بيمار نوشته ميشود . گزارشي از سرويسهاي ارائه شده تهيه شده و بوسيله كارت پزشك و بيمار بازبيني ميشود و به صورت الكترونيكي براي مديريت مالي ارسال ميشود .كارت بيمار از دستگاه كارت خوان برداشته شده و به او برگردانده مي‌شود .بيمار براي انجام آزمايشات و تجويزهاي دارويي به آزمايشگاه و داروخانه مي رود ، در آن جا نيز متخصصين مراقبتهاي بهداشتي با توجه به سطح دسترسي تعريف شده به اطلاعات مورد نياز دسترسي مي يابند .


فهرست منابع :

http://folk.uio.no/stephenk/prosjekt/thesis.shtml1
http://www.silicon-trust.com/trends/tr_healthcare.asp
http://www.gi-de.com/portal/page?-pageid=42,55024&_dad=portal_-schema=portal
- http://www.europarl

کاربرد فناوری اطلاعات در پزشکی                                                 

رشــد روزافزون صــنايع ارتباطي ، مخابراتي و انفورماتيكي ، هر روز دنيا را با انقلابي جـديد مـواجه مي كند . انقلاب فن آوري اطلاعات و ارتباطات در كليه بخش هاي اقتصادي ، اجتماعي ، سياسي و امنيتي كشورها تاثيراتي قابل توجه بر جاي گذاشته است . با توسعه اين فن آوري در بخش پزشكي ، به دنبال تحول عظيمي در نظام ارائه خدمات بهداشتي و درماني مي باشيم و يكي از مهمترين حوزه هاي كـاربرد فن آوري  اطلاعـات ، حوزة بهداشـت و درماني مي باشد .فن آوري  اطلاعات از روش هاي متعددي مي تواند به اين حوزه كمك نمايد . شــبكه هاي اطـلاع رساني بهداشـت ، شبكه هاي پزشكي از راه دور ، شــبكه هاي همكـاري علمي پزشكي ، تجهيزات هوشمند پزشــكيار و پرونده الكترونيكي بيمار نمونه هـــــايي از كاربرد فن آوري اطلاعات در بهداشـت و درمان هســتند . در حوزه بهداشـت و درمان شـــرايط به گونه اي اســت كه پزشـكان بيشــتر تمايل دارند در شـــهرهاي بزرگ زندگي نمايند در حالي كه مناطق محروم نياز بيشـــتري به آنها دارند ، همچنين پراكندگي اطلاعات بيماران و عدم دســترسي به ســـوابق آنها و ضـعف در همكاري بين پزشكان متخصـص و عمومي نمونه هايي از مشــکلات سيســتم بهداشت و درمان كشــور هســــتند كه از طريق توســـعه فن آوري اطلاعات در اين بخش قابل حل هستند .  

كاربرد فن آروي اطلاعات در پزشكي

دنياي جديد متحول كننده مفاهيم گذشته و زاينده مفاهيم جديدي مي باشد كه در آينده اي نزديك شكل واقعي به خود خواهد گرفت . آشنايي و به كارگيري اين مباحث ، جايگاه كشورها را در صحنه رقابت هاي سياستي و اقتصادي بهبود خواهد بخشيد و از آنجا كه تامين سلامت اجتماع و برنامه ريزي براي بهداشت بر عهده حكومت ها است ، كشورها با به كارگيري ابزارهاي جديد و آشنايي با مفاهيم جديد اين حوزه زمينه اي جهت كاهش هزينه ها و افزايش كيفي و كمي ارائه خدمات ، فراهم مي آورند . در عصر حاضر سيستم هاي اطلاعاتي و ارتباطي عرصه اي براي ارائه خدمات درماني و بهداشتي فراهم آورده اند كه ديگر ارائه اين خدمات نيازمند محدود شدن در مكان هاي خاص و ثابتي نيست ، همانگونه كه در آينده اي نزديك توسعه ابزارهاي ارتباطي امكان ارائه خدمات درماني اوليه راحتي در محل زندگي افراد هم فراهم خواهد آورد كه اين موضوع زمينه ساز مفهوم جديدي چون مراقبت خانگي خواهد شد .

 صنعت انفورماتيك و لزوم توسعه آن

انفورماتيك پزشكي را حوزه كاربردي فن آوري اطلاعات و ارتباطات در پزشكي مي توان تعريف كرد ، و به توليد و خدمات فن آوري اطلاعات در حوزه خدمات بهداشتي و درماني صنعت انفورماتيك پزشكي اطلاق مي شود . جهت توسعه اين صنعت در داخل كشور نيازمند برنامه ريزي بر اساس فرصت ها و تهديد هاي سر راه و نقاط قوت وضعف خود هستيم . گروهي از موانع عمده و مشهودي كه در سر راه توسعه به حساب مي آيند ، اثر پذير از عواملي هستند كه مربوط به فضاي بيرون از كشور بوده و مديريت آنها كارآساني نيست. تعدادي از اين موانع و چالش ها را در زير بيان مي كنيم : 

1- سرمايه گذاري وسيع كشورهاي پيشرفته و رقابت شديد بين آنها باعث كاهش عمر فن آوري در اين عرصه شده و رقابت را سنگين تر كرده است .

2- به دليل درخواســت بـازار داخـلي با استفاده از پيشرفته ترين محصولات دنيا در ارائه خدمات درماني ، ارائه محصولات در اين عرصه نيازمند توليد محصولاتي در سطح استانداردهاي جهاني است .

 علاوه بر موارد فوق صــنعت انفورماتيك بصورت عام داراي ويژگي هايي است كه كشــورهاي دنيا را ترغيب به سرمايه گذاري در اين بخش كرده است . صنعت انفورماتيك پزشـكي شـامل سه بخش نرم افزار و ســـخت افزار و خدمات درحوزه پزشـكي است . دراين ميان قسمت نرم افزار جايگاه ويژه اي جهت سرمايه گذاري دارد . همچنين حوزه هايي از انفورماتيك پزشكي چون كاربرد هوش مصنوعي در پزشكي ، خدمات پزشكي از راه دور به دليل در مرحله تحقيق بودن، زمينه خوبي براي برنامه ريزي و سرمايه گذاري در ارائه محصول در آن بخش خواهند بود .   

 زير ساخت ها

با توجــه به نقش دولت ها در راســتاي توســعه دو بخش كاربردي و توليد در حوزه انفورماتيك موظف به ايجاد موارد زير بنايي هسـتند. بنابراين شناخت جامع از زير ساخت هاي اين بخش در بدو برنامه ريزي به شكل حياتي لازم و ضروري مي باشد .

1- زيرساخت امنيتي :

پوشـــيدگي‌و‌حفاظــت‌از اطلاعات ديجيتالي كــه مانع سوء استفاده و تجاوز به حريم شــخصي افراد مي شود ، زيربناي توسعه كاربري انفورماتيك پزشــكي  مي باشد . مجموعه مواردي كه بايد مورد توجه قرار گيرد عبارتند از : تجهيزات امنيت شبكه ها ، سيستم عامل امن ، امضاي الكترونيك ، مركز تعيين هويت و ...

2- زيرساخت تجاري :

ضعف و نبود سيســتم مناسب براي تعامل مالي در تبادلات تحت شبكه مانع استقبال عمومي براي ارائه خدمات از طريق شبكه خواهد بود . بنابراين از ديگر موارد زير بنايي توســـعه كاربردي و به دنبال آن رشـــد صـــنعت انفورماتيك پزشــــكي زير ســاخت تجاري مي باشــد . از جمله : بانكداري الكترونيك ، پول الكترونيك و ...

 3- زيرساخت حقوقي :

قوانين و مقررات مربوط به فعاليت در عصــر اطلاعات از ملزومات توســـعه انفورماتيك پزشــكي در كشور هستند . چرا كه بدون قوانين شفاف ، روشن و تعيين كننده عملاً هرج و مرج مانع توسعه خواهد بود . به عنوان مثال : دادگاه شبكه ، قوانين فضاي سايبر و ...

4- زيرساخت اجتماعي و فرهنگي :

نيروي انساني مخاطب اصلي فن آوري اطلاعات است و چنانچه طبق عادت در برابر تغييرات حاصل از توسعه مقاومت كند ، نمي توان به نتايج مطلوب دست يافت . بنابراين آموزش و فرهنگ سازي براي ارتقاء علمي و فكري افراد جامعه از ضروريات مستمر توسعه فن آوري اطلاعات مي باشد . آگاهي و افزايش مهارت متخصصان حوزه پزشكي و در مقابل افزايش آگاهي و ايجاد پذيرش اجتماعي جهت بهره وري از خدمات ارائه شده در سطح ملي و منطقه اي ضرورتي انكارناپذير است .

5- زيرساخت فني :

تجهيزات پزشكي در كنار ابزارهاي ارتباطي و اطلاعاتي اين عصر زيرساخت فني انفورماتيك پزشكي را تامين خواهد كرد . پيدايش ابزارهاي الكترونيكي با قابليت ثبت اطلاعات اشخاص از بدو تولد تا هنگام مرگ ، بستري براي استفاده از ابزارهاي توانمند پردازشي و هوشمند را فراهم خواهد آورد تا كارهاي روزمره با ماهيت غيرخلاقانه بر عهده اين ابزارها گذاشته شود .

 از جمله اين ابزارها مي توان به فن آوري مشاوره پزشك كه به عنوان كمك پزشك در تشخيص و درمان شناخته مي شــود،  اشاره كرد .

گروه ديگر از اين ابزارها ، پايگاه داده اي قدرتمندي هستند كه جايگاه بسيار قابل توجهي در بالا بردن سرعت ارائه خدمـات و كاهش هزينه ها خواهند داشت ، از جمله اين فن آوري ها پايگاه داده هاي قوي اطلاعات پزشكي است . كه مي توان در بخش هاي زير از آنها بهره گرفت :

     5-1-  سيستم هاي اطلاعات مديريتي بيمارستاني :

اين سيســتم ها نوعي از سيســتم هاي اطلاعات مديريت ( MIS ) هستند كه اطلاعاتي از قبيل اطلاعات اداري و مالـي براي مديريت منابع مالي و اطلاعــات مربوط به نظـام هاي بازپرداخت و ســاير مســـائل اداري را در بر مي گيرد .

     5-2-  سيستم هاي اطلاعات باليني و مراقبت پزشكي :

اين سيستم ها داراي پايگاه داده هايي هستند كه انواع اطلاعات بيمار به صورت چند رسانه اي شامل موارد مختلفي از جمله پارامترهاي حياتي اشخاص ( EMG ، ECG ، EEG  ) تصاوير پزشكي ( CT ، MRT ) ، اصـوات پزشكي مي باشد و سيســتم توانايي جمع آوري و ثبت ، جستجو و بازيابي اين اطلاعات را فراهم مي كند و به اين وسيله قدرت تشخيص و درمان پزشـك را با وجـود ابزارهاي قدرتمــند پردازش و  بهــبود مي بخشند .

  5-3-  سيستم هاي اطلاعاتي بهداشتي :

ويژگي هــاي اصـلي اين سيســتم ها وسـعت آنها در جمع آوري ، ثبت و بازيابي اطلاعـات خواهــد بود كه زمينه اي براي نظارت بر سلامت اجتماع و پاسخگويي به موقع و مناسب به عوامل طبيعي و غير طبيعي مختل كننده سلامت اجتماع را فراهم خواهد آورد .

     5-4- واقعيت مجازي :

بحث اساسي و جديد ديگري كه در فرايند اطلاعاتي شدن جوامع بشري جايگاه دارد مفهوم واقعيت مجازي است . اين بحث كليه مفاهيم مادي اطراف ما را در بر مي گيرد و قابليت آن را دارد كه قسمت زيادي از تعاملات دنياي مادي را شبيه سازي كند . واقعيت مجازي در پزشكي هم كابردهاي گسترده اي دارد به طور مثال شبيه سازي آناتومي و فيزيولوژي بدن انسان به عنوان يك نمونه آزمايشگاهي ،قابليت انجام هر گونه آزمايشات و تحقيقات پزشكي را فراهم خواهد ساخت . شبيه سازي انواع آزمايشگاهها و محيط هاي آموزشي و تمريني ، زمينه اي براي رشد سريع دانش فراهم خواهد آورد تا در دنياي آينده كارگران هم كارهاي دانش محور انجام دهند .

    5-5 - دوراپزشكي :

در عصـــر اطلاعات توزيع نيروهاي متخصــص و امكانات و ارائه خدمات از تمامي نقاط دنيا نيازمند صــرف هزينه زيادي نخواهد بود و بعد مكــان هم اهميت خود را تا حدودي زيادي از دســت خواهد داد . در اين عصــر حوزه جديدي چون دوراپزشكي‌مفهوم پيدا خواهد كرد كه عرصــه مراقبت پزشــكي جهاني خواهد شــد و ارائه خدمات بايد به اســتانداردهاي پزشـكي نزديك شـــود . در غير اين صـــورت جايگاه ارائه خدمات دچار مشكلاتي خواهد شد. در زير مجموعه مبحـث دورا پزشـكي مي توان مشـاوره از راه دور ، جراحي از راه دور ، عكس برداري از راه دور و ديگر خدمات از راه دور را ارائه داد . اميدواريم با شناخت صحيح عصــــر اطلاعات پايه گذار تلاشي جهت پاســـخگويي به مشـــكلات نظام خدمات بهداشــتي و درماني كشــور از طريق فن آوري اطلاعات بوده و از طرف ديگر زمينه ســـــاز ارائه خدمات و عرضـــه محصولات بهداشـــتي در عرصه جهاني باشيم . 
 

 6- زيرساخت استانداردسازي

با پيچيدگي و گسترش سـاختار ارائه خدمات درماني نياز روز افزون به توسـعه سيستم هاي خودكار گردش اطلاعات و ايجاد ارتباطات داخل و بين ســازماني افزايش مي يابد . ايجاد ارتباطات كارآمد در بســتر هماهنگي‌و اســتاندارد سازي امكان پذير است و توســعه در بخش اســتاندارد ســازي ضـروري خواهد بود .

اســتانداردهازيربناي مؤثري در جهت رقابت در ســطوح بالاتر رافراهم مي كنند و اگر بين توليدكنندگان و مصــرف كنندگــان نسبت به اســتانداردها توافق مشــتركي حاصــل شـــود در فرايند انتشــار فن آوري تســريع صـــورت مي گيرد . همچنين اســتانداردســازي در تســـهيل و تأمين بودجه تحقيقات و نوآوري نقش كليدي دارد و به دليل ايجاد شفاف ســـازي، فضاي سرمايه گذاري را فراهم مي كند كه به نوعي زمينه تأمين نياز مالي را فراهم نموده و از طرف ديگر براي مشاركت بخش هاي سرمايه گذار  تســهيل قائل شده و به دنبال آن زيربناي تامين مالي توســـعه صـــنعت انفورمـاتيك پزشــكي را فراهـــم مي نمايد . بســياري از اين اســتانداردها در دنيا شــناخته شــده و گسترش يافته اند كه در نتيجه نياز به تدوين اين اســتانداردها نخواهیم داشت و تنها درك ميزان اهميت آنها و ســرمايه گذاري در تهيه و ارائه آنها در قالب قوانین نظارتی بر بخش‌های تولید این محصــــولات زمینه کــارآمـدي آنها را فراهــــم مي آورد . همانطور كه بررسی گردید وظایف دولت‌ها در توسعه اين بخش از فن آوري تلاش در جهت ایجاد زير ساخت های ملي است .

دولت ها در ایجاد این زیر ساخت ها داراي نقش هاي متفاوتي مي باشند نقش های عمده اي كه دولت ها در زمينه توســعه توليد و خدمات فن آوری اطلاعات انجام مي دهند شامل مواردي چون تصدی گري ، قابلگی ، پرورشگري و تولی گري است

به نقل از نشریه فناوری اطلاعات دانشگاه علوم پزشکی شیراز

نظرات شما عزیزان:

shamisa

ساعت18:25---7 دی 1390

ممنون خیلی مفید بود.

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: